Lêkerên farisî

Lêkerên farisî ev lêker in ku di zimanê farisî ya nûjen de tên bikaranîn.

Di wêjeya farisî de nêzîkî du hezar lêker tên bikaranîn li gr pirtûka Mehmûd Beşîr Huseyîn. Gelek ji lêkerên farisî di pirtûka Mehmûd Beşîr Huseyîn ya bi navê فهرست فعل‌های پارسی (Fihrist-e fe'elha-ye parsî) berhev kiriye. Doktor Mehmûd Melayerî derbarê lêkerên zanistî yên di zimanê farisî de yek meqale jî nivîsî ye. Doktor Mehmûd Hafizyan jî nêzîkî pênsed û heştê û şeş lêkerên giştî tên bikaranîn di zimanê farisî de vekoliye, kontrol kiriye.

Sîstematîka lêkeran di zimanê farisî de

Paşbendik û metodên lêkersaziyê di zimanê farisî de ev in:

• lêkerên ku bi pêvekirina ایدن (îden) ê reh çêdibe: پریدن (perîden), دویدن (devîden)...
• lêkerên ku bi pêvekirina آدن (aden)ê reh çêdibe: افتادن (oftaden), ایستادن (îstaden), فرستادن (fersetaden), نهادن (nehaden)...
• lêkerên ku bi pêvekirina دن (den)ê reh çêdibe: کندن (kenden), آکندن (akneden), افکندن (ofkenden), پراکندن (perakenden), ستاندن (setanden),

سپاردن (separden)...

• lêkerên ku bi bêjandina ن (n) ji reha lêker û bi pêvekirina دن (den)ê reh çêdibe: گزیدن-(gozîden) (گزین-(gozîn)), زدن-(zeden) (زن-(zen)), چیدن-(çîden) (چین-(çîn)), آفریدن-(aferîden) (آفرین-(aferîn))
• lêkerên ku bi guherîna dengê dawî yê rehê(آی-ay) bi dengê و-u û bi pêvekirina دن(den) reh çêdibe:ساییدن-sayîden(سودن-suden), فرمودن (fermûden), گشودن (goşûden), ستودن (setuden), سرودن (seruden), فرسودن (fersuden), افزودن (efzûden), نمودن (nemûden), آزمودن (azmûden), آسودن (asûden)...
• lêkerên ku bi pêvekirina تن (ten)ê reh çêdibe: کشتن (koşten), بافتن (baften), شکافتن (şekaften), سریشتن (serîşten)...
• lêkerên ku bi pêvekirina استن (esten)ê reh çêdibe: دانستن (danesten), خواهستن (xwahesten), بایستن (bayesten), شایستن (şayesten), پایستن (payesten), آراستن (arasten), پیراستن (pîrasten), ویراستن (veyresten), زیستن (zeyesten)...

Pênaseyên lêkeran

Di farisî de li gorî her kirdeyekê, pêvekek li dawiya lêkeran tê zeliqandin. Ji bo van pêvekan em dibêjin pênase, her wisa bi farisî jî dibêjin şenase(شناسه).

cînav û pênaseyên lêkeran

من(men)	م (-m)	من می خواهم(men mî-xah-em)	ez di-xwaz-im
تو(to)	ی (-î)	تو می خواهی(to mî-xah-î)	tu di-xwaz-î
او(û)	د (-ed)	او می خواهد(û mi-xah-ed)	ew di-xwaz-e
ما(ma)	یم (-îm)	ما می خواهیم(ma mî-xah-îm)	em di-xwaz-in
شما(şoma)	ید(-îd)	شما می خواهید(şoma mî-xah-îd)	hûn di-xwaz-in
آنها(anha)	ند(-end)	آنها می خواهند(anha mî-xah-end)	ew di-xwaz-in

Di farisî de zeman

Ji bo mînakên hevokên farisî bi giştî em dê 5 lêkeran bikarbînin. Reha van lêkeran li gorî dema borî ye û li kêleka van, reha dema niha hatine nivîsîn. Lİ vir divê hebûn û heyîn neyê tevlîhev kirin. Ji hev cuda ne.

1. بودن(bûden/hebûn) >>> است(est)
2. داشتن (daşten/heyîn, xwedî bûn) >>> دار(dar)
3. شدن (şoden/bûn) >>> شو (şev)
4. کردن (kerden/kirin) >>> کن (kon)
5. رفتن(reften/çûn) >>> رو (rev)

Dema niha

Bi farisî wek زمان حال اخباری (zemanî halê exbarî) tê zanîn. Mentiqa çêkirina dema niha li jêr e lê lêkerên بودن(bûden) û داشتن(daşten) îstîsna ne ku pêveka می,-mî wernagirin;

formûla dema niha

mî + reha lêkera dema niha + pênase

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez he-me	men hest-em	من هستم
tu he-yî	to hest-î	تو هستی
ew he-ye	û hest	او هست
em he-ne	ma hest-îm	ما هستیم
hûn he-ne	şoma hest-îd	شما هستید
ew he-ne	anha hest-end	آنها هستند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-ye/min du he-ne	men dar-em	من دارم
te yek he-ye/te du he-ne	to dar-î	تو داری
wî,wê yek he-ye/wî,wê du he-ne	û dar-ed	او دارد
me yek he-ye/me du he-ne	ma dar-îm	ما داریم
we yek he-ye/we du he-ne	şoma dar-îd	شما دارید
wan yek he-ye/wan du he-ne	anha dar-end	آنها دارند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-b-im	men mî-şev-em	من میشوم
tu di-b-î	to mî-şev-î	تو میشوی
ew di-b-e	û mî-şev-ed	او میشود
em di-b-in	ma mî-şev-îm	ما میشویم
hûn di-b-in	şoma mî-şev-îd	شما میشوید
ew di-b-in	anha mî-şev-end	آنها میشوند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-k-im	men mî-kon-em	من میکنم
tu di-k-î	to mî-kon-î	تو میکنی
ew di-k-e	û mî-kon-ed	او میکند
em di-k-in	ma mî-kon-îm	ما میکنیم
hûn di-k-in	şoma mî-kon-îd	شما میکنید
ew di-k-in	anha mî-kon-end	آنها میکنند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-ç-im	men mî-rev-em	من میروم
tu di-ç-î	to mî-rev-î	تو میروی
ew di-ç-e	û mî-rev-ed	او میرود
em di-ç-in	ma mî-rev-îm	ما میرویم
hûn di-ç-in	şoma mî-rev-îd	شما میروید
ew di-ç-in	anha mî-rev-end	آنها میروند

Dema borî ya sade

Bi farisî wek زمان گزشتی ساده(zemanî gozeşteyî sade) tê zanîn.

formûla dema borî

Reha lêkera dema borî + pênase

Hinek hokerên dema borî ev in;

1. قبلن (qeblen/berê)
2. دیروز (dîruz/duhî)
3. دو ساعت پیش (do saet pîş/du seet berê)
4. پارسال (parsal/par)
5. در گذشته (der gozeştê/di mêjûyê de)
6. در بچگی (der beçegî/di zarokatiyê de)

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bû-m	men bûd-em	من بودم
tu bû-yî	to bûd-î	تو بودی
ew bû	û bûd	و بود
em bûn	ma bûd-îm	ما بودیم
hûn bûn	şoma bûd-îd	شما بودید
ew bûn	anha bûd-end	آنها بودند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-bû/min du he-bûn	men daşt-em	من داشتم
te yek he-bû/te du he-bûn	to daşt-î	تو داشتی
wî,wê yek he-bû/wî,wê du he-bûn	û daşt	او داشت
me yek he-bû/me du he-bûn	ma daşt-îm	ما داشتیم
we yek he-bû/we du he-bûn	şoma daşt-îd	شما داشتید
wan yek he-bû/wan du he-bûn	anha daşt-end	آنها داشتند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bûm	men şod-em	من شدم
tu bû-yî	to şod-î	تو شدی
ew bû	û şod	او شد
em bûn	ma şod-îm	ما شدیم
hûn bûn	şoma şod-îd	شما شدید
ew bûn	anha şod-end	آنها شدند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min kir	men kerd-em	من کردم
te kir	to kerd-î	تو کردی
wî/wê kir	û kerd	او کرد
me kir	ma kerd-îm	ما کردیم
we kir	şoma kerd-îd	شما کردید
wan kir	anha kerd-end	آنها کردند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez çû-m	men reft-em	من رفتم
tu çû-yî	to reft-î	تو رفتی
ew çû	û reft	او رفت
em çû-n	ma reft-îm	ما رفتیم
hûn çû-n	şoma reft-îd	شما رفتید
ew çû-n	anha reft-end	آنها رفتند

Halê emr

Bi farisî wek حال امر(halê emr) tê nivîsîn.

Formûla halê emr

Be + reha dema niha + pênase

Halê emr tenê ji bo du cînavan tê bikaranîn; To(tu) û Şoma(hûn)

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
bibe mirov	adem baş	آدم باش
bibin mirov	adem başîd	آدم باشید

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
bidîqet bi-be	deqet daşte baş	دقت داشته باش
bidîqet bi-bin	deqet daşte baş-îd	دقت داشته باشید

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
dûr bi-be	dûr şû	دور شو
dûr bi-bin	dûr şû-y-îd	دور شوید

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
alîkarî bi-k-e	komek kon	کمک کن
alîkarî bi-k-in	komek kon-îd	کمک کنید

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
tu bi-ç-e	to be-rev	تو برو
hûn bi-ç-in	şoma be-rev-îd	شما بروید

Halê eltezamî

Bi farisî wek حال التزامی(halê eltezamî) tê nivîsîn. Halê iltizamî bi giştî li piştî hindek hokeran tê. Hindek hokerên halê iltizamî

1. باید(bayed): hewce ye, pêwist e
2. شاید(şayed): belkî
3. ممکن است(momkin est): mimkin e ku
4. احتمل دارد(ehtemal dared): ihtimal heye

Formûla halê eltezamî

Be + reha dema niha + pênase

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez he-bim	men baş-em	من باشم
tu he-bî	to baş-î	تو باشی
ew he-be	û baş-ed	او باشد
em he-bin	ma baş-îm	ما باشیم
hûn he-bin	şoma baş-îd	شما باشید
ew he-bin	anha baş-end	آنها باشند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-be/min du he-bin	men daşte-baş-em	من داشته باشم
te yek he-be/te du he-bin	to daşte-baş-î	تو داشته باشی
wî,wê yek he-be/wî,wê du he-bin	û daşte-baş-ed	او داشته باشد
me yek he-be/me du he-bin	ma daşte-baş-îm	ما داشته باشیم
we yek he-be/we du he-bin	şoma daşte-baş-îd	شما داشته باشید
wan yek he-be/wan du he-bin	anha daşte-baş-end	آنها داشته باشند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bi-b-im	men be-şev-em	من بشوم
tu bi-b-î	to be-şev-î	تو بشوی
ew bi-b-e	û be-şev-ed	او بشود
em bi-b-in	ma be-şev-îm	ما بشویم
hûn bi-b-in	şoma be-şev-îd	شما بشوید
ew bi-b-in	anha be-şev-end	آنها بشوند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bi-k-im	men kon-em	من کنم
tu bi-k-î	to kon-î	تو کنی
ew bi-k-e	û kon-ed	او کند
em bi-k-in	ma kon-îm	ما کنیم
hûn bi-k-in	şoma kon-îd	شما کنید
ew bi-k-in	anha kon-end	آنها کنند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bi-ç-im	men be-rev-em	من بروم
tu bi-ç-î	to be-rev-î	تو بروی
ew bi-ç-e	û be-rev-ed	او برود
em bi-ç-in	ma be-rev-îm	ما برویم
hûn bi-ç-in	şoma be-rev-îd	شما بروید
ew bi-ç-in	anha be-rev-end	آنها بروند

Zemanê gozeşteyî estemrarî

Bi farisî wek زمان گذشتهی استمراری(zemanî gozeşteyî estemrarî) tê nivîsîn. Hêjayî gotinê ye ku hem lêkera bûden hem jî lêkera daşten di vî zemanî de wek dema borî tê bikaranîn. Elbete di zimanê kurdî de jî heman mentiq derbasdar e.

formûla gozeşteyî estemrarî

mî + reha lêkera dema borî + pênase

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bû-m	men bûd-em	من بودم
tu bû-yî	to bûd-î	تو بودی
ew bû	û bûd	و بود
em bûn	ma bûd-îm	ما بودیم
hûn bûn	şoma bûd-îd	شما بودید
ew bûn	anha bûd-end	آنها بودند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-bû/min du he-bûn	men daşt-em	من داشتم
te yek he-bû/te du he-bûn	to daşt-î	تو داشتی
wî,wê yek he-bû/wî,wê du he-bûn	û daşt	او داشت
me yek he-bû/me du he-bûn	ma daşt-îm	ما داشتیم
we yek he-bû/we du he-bûn	şoma daşt-îd	شما داشتید
wan yek he-bû/wan du he-bûn	anha daşt-end	آنها داشتند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-bû-yim	men mî-şod-em	من میشدم
tu di-bû-yî	to mî-şod-î	تو میشدی
ew di-bû-y	û mî-şod-ed	او میشد
em di-bûyin	ma mî-şod-îm	ما میشدیم
hûn di-bûyin	şoma mî-şod-îd	شما میشدید
ew di-bûyin	anha mî-şod-end	آنها میشدند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min di-kir	men mî-kerd-em	من میکردم
te di-kir	to mî-kerd-î	تو میکردی
wî/wê di-kir	û mî-kerd-ed	او میکرد
me di-kir	ma mî-kerd-îm	ما میکردیم
we di-kir	şoma mî-kerd-îd	شما میکردید
wan di-kir	anha mî-kerd-end	آنها میکردند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-çû-yim	men mî-reft-em	من میرفتم
tu di-çû-yî	to mî-reft-î	تو میرفتی
ew di-çû	û mî-reft	او میرفت
em di-çû-yin	ma mî-reft-îm	ما میرفتیم
hûn di-çû-yin	şoma mî-reft-îd	شما میرفتید
ew di-çû-yin	anha mî-reft-end	آنها میرفتند

Zemanê gozeşteyî neqlî

formûla gozeşteyî neqlî

reha dema borî + sefetê mefûlî(ه) + pênase

Hinek hokerên gozeşteyî neqlî ev in;

1. تا حالا (ta niha)
2. هنوز (hêj, hîn)
3. چند ساعت است که (çend seet e ku)
4. از دیروز تا حالا (ji doh ta niha)

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bû-yî-me	men bûd-e-em	من بوده-ام
tu bû-yî-yî	to bûd-e-î	تو بوده-ای
ew bû-yî-ye	û bûde est	او بوده-است
em bû-yî-ne	ma bûd-e-îm	ما بوده-ایم
hûn bû-yî-ne	şoma bûd-e-îd	شما بوده-اید
ew bû-yî-ne	anha bûd-e-end	آنها بوده-اند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-yî-bû/min du he-yî-bûn	men daşt-e-em	من داشته-ام
te yek he-yî-bû/te du he-yî-bûn	to daşt-e-î	تو داشته-ای
wî,wê yek he-yî-bû/wî,wê du he-yî-bûn	û daşt-e est	او داشته است
me yek he-yî-bû/me du he-yî-bûn	ma daşt-e-îm	ما داشته-ایم
we yek he-yî-bû/we du he-yî-bûn	şoma daşt-e-îd	شما داشته-اید
wan yek he-yî-bû/wan du he-yî-bûn	anha daşt-e-end	آنها داشته-اند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bû-yî-me	men şod-e-em	من شده-ام
tu bû-yî-yî	to şod-e-î	تو شده-ای
ew bû-yî-ye	û şode est	او شده است
em bû-yî-ne	ma şod-e-îm	ما شده-ایم
hûn bû-yî-ne	şoma şod-e-îd	شما شده-اید
ew bû-yî-ne	anha şod-e-end	آنها شده-اند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min kir-î-ye	men kerd-e-em	من کرده ام
te kir-î-ye	to kerd-e-î	تو کرده ای
wî/wê kir-î-ye	û kerd-e-est	او کرده است
me kir-î-ye	ma kerd-e-îm	ما کرده ایم
we kir-î-ye	şoma kerd-e-îd	شما کرده اید
wan kir-î-ye	anha kerd-e-end	آنها کرده اند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez çû-yî-me	men reft-e-em	من رفته ام
tu çû-yî-yî	to reft-e-î	تو رفته ای
ew çû-yî-ye	û reft-e-est	او رفته است
em çû-yî-ne	ma reft-e-îm	ما رفته ایم
hûn çû-yî-ne	şoma reft-e-îd	شما رفته اید
ew çû-yî-ne	anha reft-e-end	آنها رفته اند

Zemanê gozeşteyî dûr

Di zemanê gozeştyî dûr de bûden û daşten îstîsna ne ku bi dema borî ya sade tên bikaranîn.

formûla gozeşteyî dûr

reha dema borî + sefetê mefûlî(ه) + lêkera alîkar bûden bi dema borî ya sade +pênase

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bû-m	men bûd-em	من بودم
tu bû-yî	to bûd-î	تو بودی
ew bû	û bûd	و بود
em bûn	ma bûd-îm	ما بودیم
hûn bûn	şoma bûd-îd	شما بودید
ew bûn	anha bûd-end	آنها بودند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-bû/min du he-bûn	men daşt-em	من داشتم
te yek he-bû/te du he-bûn	to daşt-î	تو داشتی
wî,wê yek he-bû/wî,wê du he-bûn	û daşt	او داشت
me yek he-bû/me du he-bûn	ma daşt-îm	ما داشتیم
we yek he-bû/we du he-bûn	şoma daşt-îd	شما داشتید
wan yek he-bû/wan du he-bûn	anha daşt-end	آنها داشتند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bû-yî-bûm	men şod-e-bûd-em	من شده-بودم
tu bû-yî-bûyî	to şod-e-bûd--î	تو شده-بودی
ew bû-yî-bûye	û şode bûd	او شده بود
em bû-yî-bûne	ma şod-e-bûd-îm	ما شده-بودیم
hûn bû-yî-bûne	şoma şod-e-bûd-îd	شما شده-بودید
ew bû-yî-bûne	anha şod-e-bûd-end	آنها شده-بودند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min kir-î-bû	men kerd-e-bûd-em	من کرده بودم
te kir-î-bû	to kerd-e-bûd-î	تو کرده بودی
wî/wê kir-î-bû	û kerd-e-bûd	او کرده بود
me kir-î-bû	ma kerd-e-bûd-îm	ما کرده بودیم
we kir-î-bû	şoma kerd-e-bûd-îd	شما کرده بودید
wan kir-î-bû	anha kerd-e-bûd-end	آنها کرده بودند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez çû-yî-bû-m	men reft-e-bûd-em	من رفته بودم
tu çû-yî-bû-yî	to reft-e-bûd-î	تو رفته بودی
ew çû-yî-bû-ye	û reft-e-bûd	او رفته بود
em çû-yî-bû-ne	ma reft-e-bûd-îm	ما رفته بودیم
hûn çû-yî-bû-ne	şoma reft-e-bûd-îd	شما رفته بودید
ew çû-yî-bû-ne	anha reft-e-bûd-end	آنها رفته بودند

Zemanê halê natemam

Halê natemam di kurdî de nîne. Bi kurdî em dikarin wek dema niha pênase bikin. Ev zemane dişibe dema niha lê hinek cudahî hene. Ji bo karekî em behs dikin ku wext e bê kirin.

formûla halê natemam

daşten/داشتن(reha dema niha)+ mî + reha lêkera dema niha + pênase

Bi dûçûna gramera farisî halê nerênî tine ye. Halê nerênî bi dema niha tê çêkirin. Lêkera daşten û bûden nayên bikaranîn di vî zemnaî de.

1-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
Ez di-b-im	men darem mî-şev-em	من دارم میشوم
tu di-b-î	to darî mî-şev-î	تو داری میشوی
ew di-b-e	û dared mî-şev-ed	او دارد میشود
em di-b-in	ma darîm mî-şev-îm	ما داریم میشویم
hûn di-b-in	şoma darîd mî-şev-îd	شما دارید میشوید
ew di-b-in	anha darend mî-şev-end	آنها دارند میشوند

2-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
Ez di-k-im	men darem mî-kon-em	من دارم میکنم
tu di-k-î	to darî mî-kon-î	تو داری میکنی
ew di-k-e	û dared mî-kon-ed	او دارد میکند
em di-k-in	ma darîm mî-kon-îm	ما داریم میکنیم
hûn di-k-in	şoma darîd mî-kon-îd	شما دارید میکنید
ew di-k-in	anha darend mî-kon-end	آنها دارند میکنند

3-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
Ez di-ç-im	men darem mî-rev-em	من دارم میروم
tu di-ç-î	to darî mî-rev-î	تو داری میروی
ew di-ç-e	û dared mî-rev-ed	او دارد میرود
em di-ç-in	ma darîm mî-rev-îm	ما داریم میرویم
hûn di-ç-in	şoma darîd mî-rev-îd	شما دارید میروید
ew di-ç-in	anha darend mî-rev-end	آنها دارند میروند

Zemanê gozeşteyî natemam

Gozeşteyî natemam di kurdî de nîne. Bi kurdî em dikarin wek zemanî gozeşteyî estemrarî pênase bikin. Ev zemane dişibe zemanî gozeşteyî estemrarî lê hinek cudahî hene. Ji bo karekî em behs dikin ku wext bû tê kirin.

formûla gozeşteyî natemam

daşten/داشتن(reha dema borî)+ mî + reha lêkera dema borî + pênase

Bi dûçûna gramera farisî halê nerênî tine ye. Halê nerênî bi zemanî gozeşteyî estemrarî tê çêkirin. Lêkera daşten û bûden nayên bikaranîn di vî zemanî de.

1-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-bû-yim	men daştem mî-şod-em	من داشتم میشدم
tu di-bû-yî	to daştî mî-şod-î	تو داشتی میشدی
ew di-bû-y	û daşt mî-şod-ed	او داشت میشد
em di-bûyin	ma daştîm mî-şod-îm	ما داشتیم میشدیم
hûn di-bûyin	şoma daştîd mî-şod-îd	شما داشتید میشدید
ew di-bûyin	anha daştend mî-şod-end	آنها داشتند میشدند

2-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min di-kir	men daştem mî-kerd-em	من داشتم میکردم
te di-kir	to daştî mî-kerd-î	تو داشتی میکردی
wî/wê di-kir	û daşt mî-kerd-ed	او داشت میکرد
me di-kir	ma daştîm mî-kerd-îm	ما داشتیم میکردیم
we di-kir	şoma daştîd mî-kerd-îd	شما داشتید میکردید
wan di-kir	anha daştend mî-kerd-end	آنها داشتند میکردند

3-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez di-çû-yim	men daştem mî-reft-em	من داشتم میرفتم
tu di-çû-yî	to daştî mî-reft-î	تو داشتی میرفتی
ew di-çû	û daşt mî-reft	او داشت میرفت
em di-çû-yin	ma daştîm mî-reft-îm	ما داشتیم میرفتیم
hûn di-çû-yin	şoma daştîd mî-reft-îd	شما داشتید میرفتید
ew di-çû-yin	anha daştend mî-reft-end	آنها داشتند میرفتند

Dema bê

Bi farisî wek zemanê ayende tê zanîn

formûla dema bê

reha dema niha ya خواه>خواستن+ pênase +reha lêkera dema borî

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez dê he-bim	men xah-em bûd	من خواهم بود
tu dê he-bî	to xah-î bûd	تو خواهی بود
ew dê he-be	û xah-ed bûd	و خواهد بود
em dê he-bin	ma xah-îm bûd	ما خواهیم بود
hûn dê he-bin	şoma xah-îd bûd	شما خواهید بود
ew dê he-bin	anha xah-end bûd	آنها خواهند بود

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min dê yek he-be/min dê du he-bin	men xah-em daşt	من خواهم داشت
te dê yek he-be/te du he-bin	to xah-î daşt	تو خواهی داشت
wî,wê dê yek he-be/wî,wê du he-bin	û xah-ed daşt	او خواهد داشت
me dê yek he-be/me du he-bin	ma xah-îm daşt	ما خواهیم داشت
we dê yek he-be/we du he-bin	şoma xah-îd daşt	شما خواهید داشت
wan dê yek he-be/wan du he-bin	anha xah-end daşt	آنها خواهند داشت

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez dê bibim	men xah-em şod	من خواهم شد
tu dê bibî	to xah-î şod	تو خواهی شد
ew dê bibe	û xah-ed şod	او خواهد شد
em dê bibin	ma xah-îm şod	ما خواهیم شد
hûn dê bibin	şoma xah-îd şod	شما خواهید شد
ew dê bibin	anha xah-end şod	آنها خواهند شد

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez dê bi-k-im	men xah-em kerd	من خواهم کرد
tu dê bi-k-î	to xah-î kerd	تو خواهی کرد
ew dê bi-k-e	û xah kerd	او خواهد کرد
em dê bi-k-in	ma xah-îm kerd	ما خواهیم کرد
hûn dê bi-k-in	şoma xah-îd kerd	شما خواهید کرد
ew dê bi-k-in	anha xah-end kerd	آنها خواهند کرد

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez dê bi-ç-im	men xah-em reft	من خواهم رفت
tu dê bi-ç-î	to xah-î reft	تو خواهی رفت
ew dê bi-ç-e	û xah-ed reft	او خواهد رفت
em dê bi-ç-in	ma xah-îm reft	ما خواهیم رفت
hûn dê bi-ç-in	şoma xah-îd reft	شما خواهید رفت
ew dê bi-ç-in	anha xah-end reft	آنها خواهند رفت

Gozeşteyî iltizamî

Hinek hoker;

• کاش (kaş): xwezî
• شاید (şayed): belkî

Formûla halê eltezamî

Reha dema borî + e + baş + pênase

1-Lêkera بودن(bûden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez he-bû-ma	men bûde-baş-em	من بوده باشم
tu he-bû-ya	to bûde-baş-î	تو بوده باشی
ew he-bû-ya	û bûde-baş-ed	او بوده باشد
em he-bû-na	ma bûde-baş-îm	ما بوده باشیم
hûn he-bû-na	şoma bûde-baş-îd	شما بوده باشید
ew he-bû-na	anha bûde-baş-end	آنها بوده باشند

2-Lêkera داشتن(daşten)

kurmancî(yekjimar/pirjimar	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min yek he-bû-ya/min du he-bû-na	men daşte-baş-em	من داشته باشم
te yek he-bû-ya/te du he-bû-na	to daşte-baş-î	تو داشته باشی
wî,wê yek he-bû-ya/wî,wê du he-bû-na	û daşte-baş-ed	او داشته باشد
me yek he-bû-ya/me du he-bû-na	ma daşte-baş-îm	ما داشته باشیم
we yek he-bû-ya/we du he-bû-na	şoma daşte-baş-îd	شما داشته باشید
wan yek he-bû-ya/wan du he-bû-na	anha daşte-baş-end	آنها داشته باشند

3-Lêkera شدن(şoden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bi-bû-ma	men şode-baş-em	من شده باشم
tu bi-bû-ya	to şode-baş-î	تو شده باشی
ew bi-bû-ya	û şode-baş-ed	او شده باشد
em bi-bû-na	ma şode-baş-îm	ما شده باشیم
hûn bi-bû-na	şoma şode-baş-îd	شما شده باشید
ew bi-bû-na	anha şode-baş-end	آنها شده باشند

4-Lêkera کردن(kerden)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
min bi-kir-a	men kerde-baş-em	من کرده باشم
te bi-kir-a	to kerde-baş-î	تو کرده باشی
wî/wê bi-kir-a	û kerde-baş-ed	او کرده باشد
me bi-kir-a	ma kerde-baş-îm	ما کرده باشیم
we bi-kir-a	şoma kerde-baş-îd	شما کرده باشید
wan bi-kir-a	anha kerde-baş-end	آنها کرده باشند

5-Lêkera رفتن(reften)

kurmancî	farisî (latinî)	farisî (aramî)
ez bi-çû-ma	men refte-baş-em	من رفته باشم
tu bi-çû-ya	to refte-baş-î	تو رفته باشی
ew bi-çû-ya	û refte-baş-ed	او رفته باشد
em bi-çû-na	ma refte-baş-îm	ما رفته باشیم
hûn bi-çû-na	şoma refte-baş-îd	شما رفته باشید
ew bi-çû-na	anha refte-baş-end	آنها رفته باشند

Fêhrista hindek lêkerên farisî

Di vê naverokê de lêkerên berbelavî tên bikaranîn hene:

Lêkerên farisî	Reha dema niha	Kurmancî
رفتن (reften)	رو (rev)	çûn
دادن (daden)	ده (deh)	dan
شدن (şoden)	شو (şev)	bûn
گذاشتن (gozaşten)	گذار (gozar)	danîn
کردن (kerden)	کن (kon)	kirin
داشتن (daşten)	دار (dar)	heyîn
نوشتن (nevîşten)	نویس (nevîs)	nivîsîn
برگشتن (bergeşten)	برگرد (bergerd)	vegerîn
ساختن (saxten)	ساز (saz)	çêkirin, sazkirin
خوردن (xorden)	خور (xor)	xwarin
گفتن (goften)	گو (go)	gotin
ریختن (rîxten)	ریز (rîz)	weşîn
خواندن (xanden)	خون (xûn)	xwendin
آوردن (averden)	آور (aver)	anîn
افتادن (oftaden)	افت (oft)	ketin
بردن (borden)	بر (ber)	birin
شنیدن (şenîden)	شنو (şenû)	bihîstin
خوابیدن (xabîden)	خواب (xab)	nivistin
نشستن (nişesten)	نشن (nişîn)	rûniştin
پوشیدن (pûşîden)	پوش (pûş)	li xwe kirin
رسیدن (resîden)	رس (res)	gihiştin
آمدن (ameden)	آی (ay)	hatin
شستن (şosten)	شو (şû)	şûştin
خریدن (xerîden)	خر (xer)	kirrîn
گرفتن (giriften)	گر (gîr)	wergirtin
شمردن (şomarden)	شمار (şomar)	jimartin
فروختن (feroxten)	فروش (feroş)	firotin
زدن (zeden)	زن (zen)	lêdan
دوختن (dûxten)	دوز (dûz)	dirûn
ترسیدن (tersîden)	ترس (ter)	tirsîn
پختن (poxten)	پز (pez)	pejirîn, pehtin
شناختن (şenaxten)	شناس (şenas)	nasîn
باریدن (barîden)	بار (bar)	barîn
خواستن (xasten)	خواه (xah)	xwestin
ایستادن (îstaden)	ایست (îst)	rawestîn
ماندن (manden)	مان (man)	man
بخشیدن (bexşîden)	بخش (bexş)	efû kirin, bexşîn
دانستن (danesten)	دان (dan)	zanîn
بریدن (borîden)	بر (ber)	birrîn
کشیدن (kişîden)	کش (kiş)	kêşan
دویدن (devîden)	دو (dev)	revîn
بستن (besten)	بند (bend)	girtin
توانستن (tevanisten)	توان (tevan)	karîn, şiyan
فرستادن (ferestaden)	فرست (ferest)	rêkirin, şandin
آموختن (amûxten)	آموز (amûz)	fêrbûn, hînbûn
پرداختن (perdaxten)	پرداز (perdaz)	hesabdan, sencandin
چیدن (çîden)	چین (çîn)	çinîn, rûçikandin
مردن (morden)	میر (mîr)	mirin
گذشتن (gozeşten)	گذر (gozer)	buhurîn, borîn
دیدن (dîden)	بین (bîn)	dîtin
پسندیدن (pesendîden)	پسند (pesend)	pesend kirin
نوشیدن (nûşîden)	نوش (nûş)	vexwarin
برداشتن (berdaşten)	بردار (berdar)	rakirin
پرسیدن (porsîden)	پرس (pors)	pirsîn
کاشتن (kaşten)	کار (kar)	çandin, xwedî kirin
یاد گرفن (yad giriften)	یاد گیر (yad ger)	fêrbûn
بافتن (baften)	باف (baf)	honandin
دوشیدن (dûşîden)	دوش (dûş)	dotin
خندیدن (xendîden)	خند (xend)	kenîn
پیچیدن (pîçîden)	پیچ (pîç)	pêçandin, vegerîn
گشتن (geşten)	گرد (gerd)	geryan
پریدن (perîden)	پر (per)	rabûn
یافتن (yaften)	یاف (yaf)	peyda kirin
راندن (randen)	ران (ran)	ajotin

Her wisa

• Rêzimana farisî

Girêdanên derve

• Ji bo wateyên lêker û peyvên farisî: Kategorî:Farisî