Gerrusî

Gerrusî zaravayekî Kurdî ye, ku li girtûperê (derdorê) bajarê Bîcarê tê axaftin û wisa yek ji devoken Kurdiya navîn û Kurdiya Başûr nas dibe. Gerrusî bi zaravayên soranî û Kirmaşanî û Lekî bi pirr nêzî ye.

Bernava

Gerrusî	Soranî	Kirmaşanî	Lekî	Kurmancî
mi, min	min, emin	min, mi	mi, min	ez, min
to	to, eto	tû, ti	tû	tu, te
ew, o	ew, o	ew, o	ew, o	ew, we
îme	ême	îme	îme	em, me
îwe	êwe, engo	îwe, yûwe	hûma	hûn / hewe, we
ewan	ewan	ewan	ewan	ew, wan

Rêziman

Rêzimanê Gerrusî mîna zaravayên Kurdiya navîn û Kurdiya Başûr yên din e. Tenê li Gerrusî de (mîna Kirmaşanî) mirov dikare jibo çê kirina demê nikayî hem "di-" bi kar bîne hem jî ne. Belam (lêbelê) carna demê nikayî tenê bi "di-" tê çê kirin:

Gerrusî	Soranî	Kirmaşanî	Lekî	Kurmancî
mi mirim/dimrim	min demrim/emrim	min mirim/dimrim	mi memrim	ez dimirim
to keyd/dikeyd	to dekey/ekeyt	tû key/dikey	tû mekey	tu dikî / tu dikey
ew mînî/dimînî	ew demênê/emênêt	ew mînî/dimînîd	ew memînê	ew dimîne
îme wînîm/dûynîm	ême debînîn/ewînîn	îme diwînin/dînîm	îme mewînîm	em dibînin
îwe diron/doron	êwe deron/eron	îwe diron/doron	hûma meron	*hûn diherin
ewan dîyên	ewan dên/tên	ewan dên	ewan mîyen	ew tên / ew dihên

Hindek Wûşeyên Taybetmend

Gerrusî	Soranî	Kirmaşanî	Kurmancî
kenî	kanî	kanî	kenî, kanî
kûwe	kêw, kêf, ko	kîf	çiya
hûrd	wird	hûrd	hûr
hûşk	wişk	hûşk	hişk
xwastin	wîstin, xwastin	tûwastin	xwastin
hûz, dê	gund, dê	dê	gund, dî
deng	deng	deng, hena	deng
sîye	reş, sîya	reş, sîye	reş
çew, çow	çaw	çew	çev, çav
we	be	we	bi
wirsî	birsî	birsî	birçî, birsî
bîn	bûn, bîyîn	bîn	bûn, *bîn
çîn	çûn, çîn	çîn	çûn
ayîme	êste	îse	nûha, aniha

Helbestek bi kurdiya gerrus

bîçare kesî ki yar neyrî

ley xûrbete dilten û nemûre

dil wer dil û dîdari to cûr e

çen sale min û dil dizanîm

tenya dili to leman we zûr e

dilrehm û xwanas û ezîzî

rasî dilegem, to hayde kûre?

.....

pûney qeşen û wexti cûwanî

wesfi to dikem we her zûwanî

we çew dimijim eşq û wefay to

qisyey dilim e xwa dizanî...

Helbestvan: B. Q. Daxî, ji pertoka wê ya "Delaqey Derya (Helbest Bi Kurdiya Gerrusî)

Werger:

hêjar ew kes kû yarê wê çine

li wî xûrbeta behêvîtî û dilsar

dilê min bi carna dîtina te xweş e

çend salan ez û dil dizanin

tenê dilê te (evîna te) ji me re bes e

tu bi pîyare û xwedênas û birêzî

lê evîna min, tu li kû derî?

....

pûdîneya bedew û demê ciwanîtî/xortî

ez ji te dibêjim bi her zimanek

ez bi çevên xwe hêstirên evîn û wefaya te dimijim

xwedê dizane vê qiseya dilê mine (pirr rast e)...