Zimanê adigeyî

(Ji Adîgeyî hat beralîkirin)

Adigeyî (bi adigeyî: адыгэбзэ, adigăbză) zimaneke li Rûsya bi zimanê rûsî ve zimanê fermiyê navçeya komara otonom a Adîgeyî ye. Ew ji aliya çend grûpên etnîk wek Şapsux, Bsedux, Absex, Kemirgoj, Hakuçi yan tê axaftin.

Zimanê adigeyî
Адыгабзэ Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Ziman û zimanê nûjen Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Sirûd: Adygheб.ogg, Adygheв.ogg, Adygheдж.ogg
DewletRûsya, Tirkiye, Urdun, Sûrî Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Li Rûsya nêzî 125.000 kesî re zimanê zikmakî ye. Li dinê zimanê zikmakiyê nêzî 500.000 kes e û li wan yên herî pir 277.000 axaftî li Tirkiyeyê dijî ne.

Adigeyî di malbata zimanên qefqazî yên bakur-rojava de di şitlê zimanên çerkezî de ye. Hin zimannas adigeyî û kabardinî zarava hevşêwe zimanî çerkezî dibinîn. Zimanên dinên bi Adigeyî re malbatî henî ûbişî, Ebxazî, abasinî ne.

Adigeyî ji Şoreşgera Kewçêrê şunda hat standardkirin û di 1938an de derbaza alfabeya kîrîlî bû. Li ber wê alfabeya erebî û Alfabeya latînî dihatî bû bikaranîn.

Alfabe biguhêre

а

[aː]

Б б

[b]

В в

[v]

Г г

[ɡ/ɣ]

Гу гу

[ɡʷ]

Гъ гъ

[ʁ]

Гъу гъу

[ʁʷ]

Д д

[d]

Дж дж

[d͡ʒ]

Дз дз

[d͡z]

Дзу дзу

[d͡zʷ]

Е е

[ja/aj/e]

Ё ё

[jo]

Ж ж

[ʒ]

Жъ жъ

[ʐ]

Жъу жъу

[ʒʷ]

Жь жь

[ʑ]

З з

[z]

И и

[jə/i]

Й й

[j]

К к

[k]

Ку ку

[kʷ]

Къ къ

[q]

Къу къу

[qʷ]

КI кI

[t͡ʃʼ/kʼ]

КIу кIу

[kʷ']

Л л

[l]

Лъ лъ

[ɬ]

ЛI лI

[ɬʼ]

М м

[m]

Н н

[n]

О о

[o]

П п

[p]

ПI пI

[pʼ]

ПIу пIу

[pʷʼ]

Р р

[r]

С с

[s]

Т т

[t]

ТI тI

[t']

ТIу тIу

[tʷ']

У у

[w/u]

Ф ф

[f]

Х х

[x]

Ху ху

[xʷ]

Хъ хъ

[χ]

Хъу хъу

[χʷ]

Хь хь

[ħ]

Ц ц

[t͡s]

Цу цу

[t͡sʷ]

ЦI цI

[t͡sʼ]

Ч ч

[t͡ʃ]

ЧI чI

[t͡ʃʼ]

Чъ чъ

[t͡ʂ]

Ш ш

[ʃ]

Шъ шъ

[ʂ]

Шъу шъу

[ʃʷ]

ШI ШI

[ʃʼ]

ШIу шIу

[ʃʷʼ]

Щ щ

[ɕ]

Ъ ъ

[ˠ]

Ы ы

[ə]

Ь ь

[ʲ]

Э э

[a]

Ю ю

[ju]

Я я

[jaː]

I

[ʔ]

Girêdanên derve biguhêre