Împeratoriya Trebzonê
Împeratoriya Trebzonê
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
nexşeye împeratorî di sedsala 13
| ||||||||||||||||||
|
Imperatoriya Trebzonê, padîşahî û yek ji sê dewletên paşverû yên Împeratoriya Bîzansê bû ku di navbera sedsalên 13an û 15an de geş bûn, ku ji quncikê bakur-rojhilatê Anatolya (Pontos) ji û başûrê Qirimê pêk tê.[1] Di Serdema Navîn de, Trebzon (bi yewnaniya kevn: Tραπεζοῦς, lat. Trapezoûs) paytexta yek ji împeratoriyên Romê bû ku piştî Sefera Xaçperestan a Çarem, dema ku paytexta Împeratoriya Bîzansê ji hêla Xaçperestan ve hate girtin. Împeratoriya Trebzonê ji sultanê osmanî Mehmed II hate fetihkirin. Wî di sala 1461 de Trebzon dagir kir. Împeratoriya Trebzonê dewleta Romê ya dawîn bû.
Împeratorî, di sala 1204an de bi arîkariya şahbanûya Gurcistanê Tamar piştî sefera Gurcîyan li Paphlagonia hate damezrandin, çend hefte berî dagirkirina Konstantînopolîs, ji hêla Aleksios I Megas Komnênos ve pêk hat, Aleksios paşê xwe wekî Qeyser îlan kir û li Trebzon bi cih bû. Aleksios û David, nevî û neviyên mîr ên paşîn ên împeratorê hilweşandî ya Andronikos I Komnênos bûn. Qeyserên Bîzansê yên paşîn, û hem jî nivîskarên Bîzansî, wek Georgios Paxymeres û Nikephoros Gregoras ta radeyekê, împeratorên Trebzonê wekî "mîrên Lazan" dihesibandin, dema ku xwediyê wan ji "mîr" Zimanê lazî jî dihat gotin, bi gotinek din, dewleta wan wekî Mîrîtiya Laz dihat zanîn.[2][3]
Qeyserên Bîzansê yên paşîn, û hem jî nivîskarên Bîzansî, wek Georgios, Nikephoros ta radeyekê, împeratorên Trebzonê wekî "mîrên Lazan" dihesibandin, dema ku xwediyê wan ji "mîr" Zimanê lazî jî dihat gotin, bi gotinek din, dewleta wan wekî Mîrîtiya Laz dihat zanîn.[2][4]
Rêveber
biguhêre- 1204–1222: Aleksios I Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἀλέξιος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Alexius Comnenus)
- 1222–1235: Andronikos I Gidos (bi yewnaniya kevn: Ἀνδρόνικος Γίδος; bi latînî: Andronicus Gidus)
- 1235–1238: Ioannês I Aksouxos (bi yewnaniya kevn: Ἰωάννης Ἀξούχος; bi latînî: Ioannes Axouchus)
- 1238–1263: Manouêl I Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Μανουήλ Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Manuel Comnenus)
- 1263–1266: Andronikos II Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἀνδρόνικος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Andronicus Comnenus)
- 1266–1280: Georgios Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Γεώργιος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Georgius Comnenus)
- 1280–1297: Ioannês II Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἰωάννης Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Ioannes Comnenus)
- 1284–1285: Theodora Megalê Komnênê (bi yewnaniya kevn: Θεοδώρα Μεγάλη Κομνηνή; bi latînî: Theodora Comnena)
- 1297–1330: Aleksios II Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἀλέξιος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Alexius Comnenus)
- 1330–1332: Andronikos III Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἀνδρόνικος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Andronicus Comnenus)
- 1332: Manouêl II Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Μανουήλ Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Manuel Comnenus)
- 1332–1340: Basileios Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Βασίλειος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Basilius Comnenus)
- 1340–1341: Eirênê Palaiologina (bi yewnaniya kevn: Εἰρήνη Παλαιολογίνα; bi latînî: Irene Palaeologina)
- 1341: Anna Anaxoutlou (bi yewnaniya kevn: Ἀννα Ἀναχουτλού; bi latînî: Anna Comnena)
- 1341: Mixaêl Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Μιχαήλ Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Michael Comnenus)
- 1341–1342: Anna Anaxoutlou
- 1342–1344: Ioannês III Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἰωάννης Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Ioannes Comnenus)
- 1344–1349: Mixael Megas Komnênos
- 1349–1390: Aleksios III Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἀλέξιος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Alexius Comnenus)
- 1390–1416: Manouêl III Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Μανουήλ Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Manuel Comnenus)
- 1416–1429: Aleksios IV Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἀλέξιος Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Alexius Comnenus)
- 1429–1459/60: Ioannês IV Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Ἰωάννης Μέγας Κομνηνός; bi latînî: Ionannes Comnenus)
- 1459–1461: David Megas Komnênos (bi yewnaniya kevn: Δαβίδ Μέγας Κομνηνός; bi latînî: David Comnenus)[5]
Mijarên têkildar
biguhêreÇavkanî
biguhêre- ^ A. A. Vasiliev, "The Foundation of the Empire of Trebizond (1204–1222)", Speculum, 11 (1936), pp. 18f
- ^ a b Finlay, George (1851). The History of Greece From Its Conquest by the Crusaders to Its Conquest by the Turks and of the Empire of Trebizond, 1204–1461. 1st ed. Edinburgh: W. Blackwood and Sons.
- ^ Karl von Hahn, Известия древних греческих и римских писателей о Кавказе, II, pp. 205–210
- ^ Close [8] Karl von Hahn, Известия древних греческих и римских писателей о Кавказе, II, pp. 205–210
- ^ Brand, Charles M.; Kazhdan, Alexander; Cutler, Anthony (2005) [1991]. "Grand Komnenos". Bi Kazhdan, Alexander (edîtor). Oxford Dictionary of Byzantium (bi îngilîzî). Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780195046526.001.0001/acref-9780195046526-e-2140. ISBN 978-0-19-504652-6.
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |