Tirkiye: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine Etîket: Betalkirî Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl |
Kurteya guhartinê tine Etîket: Betalkirî Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl |
||
Rêz 169:
Tirkiye tevî hêzên [[Neteweyên Yekbûyî]] beşdarî şerê Koreyê (1950-1953) bû, di sala 1952an de li dijî Yekîtiya Sovyetê tevlî [[NATO]] bû.<ref>{{Jêder-kovar |paşnav=Aral |pêşnav=Berdal |tarîx=2004 |sernav=Fifty Years On: Turkey's Voting Orientation at the UN General Assembly, 1948-97 |url=https://www.jstor.org/stable/4289902 |kovar=Middle Eastern Studies |cild=40 |hejmar=2 |rr=137–160 |issn=0026-3206 }}</ref> Di encama derbeya ku di 15ê Tîrmeha 1974an de li Kîprosê pêk hat, çalakiyên EOKA-B, planên Enosîs (yekkirina giravê bi Yewnanistanê re) û gurbûna nakokiyên di nav civatan de, Tirkiyê leşkeran davêje ser sînor. girav di 20ê tîrmeha 1974an de.<ref>{{Jêder-kovar |paşnav=Kayaoğlu |pêşnav=Barin |tarîx=2008 |sernav=Not Too Far: The Cyprus Crises of 1963-74 and Lessons for Present Day Iraq |url=https://www.jstor.org/stable/26328678 |kovar=Insight Turkey |cild=10 |hejmar=2 |rr=101–116 |issn=1302-177X }}</ref> Piştî 9 salan, [[Bakurê Kîprosê|Komara Tirkî ya Kîpros a Bakur]] hat damezrandin û giravê bû du par, lê welat tenê ji aliyê Tirkiyê ve hat naskirin.<ref>{{Jêder-kovar |paşnav=Camp |pêşnav=Glen D. |tarîx=1980 |sernav=Greek-Turkish Conflict over Cyprus |url=https://www.jstor.org/stable/2149584 |kovar=Political Science Quarterly |cild=95 |hejmar=1 |rr=43–70 |doi=10.2307/2149584 |issn=0032-3195 }}</ref>
Di sala 1946an de serdema komara tirk a yekpartî bi dawî bû. Di salên 1960, 1971, 1980 û 1997'an de dema demokrasiya pir-partî bi destwerdanên leşkerî hat qutkirin. Ji sala 1980-an û vir ve ku aboriya Tirkiyê serbest hat berdan, welatê wî gihîştiye mezinbûna aborî û aramiya siyasî.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.britannica.com/place/Turkey/The-Kurdish-conflict |sernav=Turkey - Kurdish Conflict, Ethnicity, Borders {{!}} Britannica |malper=www.britannica.com |ziman=en |tarîxa-gihiştinê=2023-08-12 }}</ref> Ji sala 1984an ve [[Partiya Karkerên Kurdistanê]] dest bi kampanyayên serhildan û êrîşan li dijî hikûmetên Tirk kir; Li gorî daneyên fermî di encama nakokiyên di navbera partiyan de zêdetirî 40 hezar kes mirine.<ref>{{Jêder-nûçe |url=https://www.americanprogress.org/article/state-turkish-kurdish-conflict/ |sernav=The State of the Turkish-Kurdish Conflict |malper=Center for American Progress |ziman=en-US |tarîxa-gihiştinê=2023-08-12 }}</ref> Di sala 2012 de danûstandinên aştiyê di navbera partiyan de dest pê kirin, lê danûstandin di 2015 de bi dawî bûn û nakokî dîsa veguherî pevçûnê. Xwepêşandanên ku di sala 2013’an de ji ber rêziknameya Parka Gezî dest pê kirin, piştre veguherî xwepêşandanên li dijî hikûmetê, li gelek parêzgehan derketin, lê ji aliyê hikûmetê ve hatin tepeserkirin.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.deutschlandfunk.de/fuenf-jahre-nach-den-protesten-was-von-gezi-bleibt-100.html |sernav=Fünf Jahre nach den Protesten - Was von Gezi bleibt |paşnav=deutschlandfunk.de |malper=Deutschlandfunk |ziman=de |tarîxa-gihiştinê=2023-08-12 }}</ref> Her wiha di 15ê tîrmehêa 2016an de li Tirkiyeyê hewldana derbeya têkçûyî pêk hat.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.tagesschau.de/ausland/asien/tuerkei-putsch-jahrestag-101.html |sernav=Fünf Jahre nach Türkei-Putsch: Für Erdogan "ein Geschenk Gottes" |paşnav=Baumgarten |pêşnav=Reinhard |malper=tagesschau.de |ziman=de |tarîxa-gihiştinê=2023-08-12 }}</ref><ref>{{Jêder-malper |url=https://kurier.at/amp/politik/ausland/wie-der-putsch-versuch-2016-die-tuerkei-veraenderte/[node:path] |sernav=Wie der Putsch-Versuch 2016 die Türkei veränderte |tarîx=2020-07-14 |malper=kurier.at |tarîxa-gihiştinê=2023-08-12 }}{{Mirin girêdan|bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes |tarîx=sibat 2024 }}{{Mirin girêdan|bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes |tarîx=tebax 2023 }}</ref> Di [[Hilbijartinên herêmî yên li Bakurê Kurdistanê û Tirkiyeyê 2024|Hilbijartinên herêmî yên li Bakurê Kurdistanê û Tirkiyeyê]] di sala 2024an [[Partiya Gel a Komarî]] li hemberî Partiya Dad û Geşedane, ku 21 sala di hilbijartinê de têk neçû, yekem car bi serket.<ref> {{Jêder-malper |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/31/polls-open-in-turkey-local-elections-in-key-test-of-erdogans-popularity |sernav=Turkey votes in local elections in test of Erdogan’s popularity |malper=Al Jazeera |roja-gihiştinê=2024-05-03 |ziman=en}}</ref><ref> {{Jêder-malper |url=https://www.cnbc.com/2024/04/01/turkey-opposition-stuns-in-local-election-victory-over-erdogan-party.html |sernav=Turkey's opposition stuns in sweeping local elections victory over Erdogan's party |malper=CNBC |tarîx=2024-04-01 |roja-gihiştinê=2024-05-03 |ziman=en |paşnav=Turak |pêşnav=Natasha}}</ref><ref> {{Jêder-nûçe |tarîx=2024-04-01 |sernav=Turkey's local elections: Sweeping victory for the opposition is stinging defeat for Erdogan |url=https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/04/01/turkey-s-local-elections-sweeping-victory-for-the-opposition-is-stinging-defeat-for-erdogan_6667017_4.html |roja-gihiştinê=2024-05-03 |xebat=Le Monde.fr |ziman=en}}</ref>
=== Tevlîbûna tirkî di şerê naxweyî yê Sûriyê ===
| |||